donderdag 25 juli 2019

Tweemaal Ouden Boogaard in 's-Hertogenbosch

In de negentiende eeuw waren er in 's-Hertogenbosch twee straten die den Ouden Boogaard werden genoemd. Beide straten bestaan nog steeds, maar hebben andere namen gekregen. Op 5 maart 1845 werd op den Ouden Boogaard in de Verwersstraat wijk F nummer 99 Franciscus de Lang geboren:


Op 25 december 1845 werd op den Vugterendijk (nu Vughterstraat) achter den Ouden Boogaard wijk I nummer 260 Christiaan Fasig geboren:


Den Ouden Boogaard in wijk F heet nu Oud Bogardenstraatje en is nog steeds een zijstraat van de Verwersstraat. Den Ouden Boogaard in wijk I heet nu Achter de Boogaard en is een zijstraat van de Vughterstraat.

donderdag 18 juli 2019

Had 's-Hertogenbosch ooit drie Waterstraten?

Als je de geboorteregisters van 's-Hertogenbosch van 1845 moet geloven, zou je kunnen vermoeden, dat er in dat jaar drie Waterstraten in 's-Hertogenbosch waren. Op 8 april 1845 wordt in de Waterstraat wijk C nummer 6 Maria Henrica Stumpf geboren, kind van een ongehuwde moeder:


Maria Henrica Stumpf krijgt later de achternaam van de echtgenoot van haar moeder, van Kol.

Op 11 april 1845 wordt in de Waterstraat wijk E nummer 494 Maria Nicolasina Berman geboren:


Op 20 april 1845 wordt in de Waterstraat wijk F 123 Anna Margaretha Abbema geboren:


Waren er nu drie Waterstraten? Nee, er waren er slechts twee. De Waterstraat in wijk C heette in feite Korte Waterstraat (en zo heet hij nu nog, een zijstraat van de Hinthamerstraat vlakbij de Markt), maar hij wordt in geboorteakten gemakshalve vaak Waterstraat genoemd. Op 30 januari 1845 wordt in de Korte Waterstraat wijk C nummer 10 Johannes Jacobus Plaaten geboren:


En hoe zit het dan met de Waterstraten in de wijken  E en F? Wel, het gaat in feite om dezelfde Waterstraat. Tot 1860 hoorde het ene gedeelte van de Waterstraat bij wijk E (aan de kant van de huidige parkeergarage) en het andere gedeelte bij wijk F (aan de kant van het Noordbrabants Museum).

donderdag 11 juli 2019

Nieuwe huizen te 's-Hertogenbosch in de jaren 1831-1835 (2)

Nog een derde nieuw huisje aan de Weversplaats: Op 31 januari 1835 werd in één der nieuwe huisjes aan de Weversplaats Johannes Weber geboren, zoon van de ongehuwde moeder Catharina Weber. Zijn achternaam werd later door huwelijk van zijn moeder te Breda op 20 oktober 1835 met Joannes Prattenburg (de bruid heet dan Catharina Webers) gewijzigd in Prattenburg:


Aan de Papenhulst zijn blijkbaar de meeste nieuwe huisjes gebouwd, als we de geboorteakten mogen geloven. Laurentius van Santen werd op 28 september 1834 in een nieuw huisje aan de Papenhulst geboren:


Carolus Wilhelmus Klaassen werd op 18 februari 1835 in een niet-genummerd nieuw huisje aan de Papenhulst geboren:


Maria Adriana Medicus werd op 17 oktober 1835 geboren in een huis aan de Papenhulst, dat niet van een nummer was voorzien, en dus waarschijnlijk één van de nieuwe huisjes is:


Godefridus Henricus Jonkergouw werd op 14 september 1835 in een nieuw huis zonder nummer aan de Snelstraat (lees Snellestraat) geboren:


Van de echtelieden Elbert Zitwing en Joanna Catharina Houtmans worden er drie kinderen in één der nieuwe huisjes aan de Papenhulst geboren.
Zoon Johannes Reinier wordt op 14 september 1832 in een nieuw huisje zonder nummer  aan de Papenhulst:


Je zou verwachten dat kort na zijn geboorte zijn geboortehuis van een nummer wordt voorzien. Maar dat is niet zo: Op 30 mei 1834 wordt zoon Elbert geboren van genoemd echtpaar en ook zijn geboortehuis is niet van een nummer voorzien:


Als het volgende kind, Adriana Gertrudis op 11 oktober 1835 wordt geboren is haar geboortehuis nog steeds niet van een nummer voorzien!:


Men maakte dus in 's-Hertogenbosch niet erg veel haast met het nummeren van nieuwe huizen.

donderdag 4 juli 2019

Nieuwe huizen te 's-Hertogenbosch in de jaren 1831-1835 (1)

Het is in het algemeen lastig om na te gaan wanneer er in de negentiende eeuw in een bepaalde gemeente nieuwe huizen zijn gebouwd. Bouwvergunningen bestonden immers nog niet. Een bron om dat vast te stellen zijn, althans voor 's-Hertogenbosch, de geboorte- en overlijdensakten. De vermelding van nieuwe huizen is helaas niet consequent gebeurd: het beperkt zich tot de jaren 1831-1835 en betreft de straten Clarastraat, Kanaaldijk (Zuid-Willemsvaart), Papenhulst, Sint Jacobstraat, Snelstraat (lees: Snellestraat),Vondelstraatje (lees: Volderstraatje) en Weversplaats.

Henrietta Johanna Wick werd op 28 januari 1831 geboren in een nieuw huisje op de Weversplaats:


Henrica Catharina Kielman (haar achternaam is later bij huwelijk van haar moeder gewijzigd in Engelen) werd op 22 augustus 1832 ook in een nieuw huisje op de Weversplaats geboren:


Henriette Gertrude Kies werd op 18 september 1831 geboren in een nieuw huisje in de Sint Jacobstraat:


Joannes Antonius Kivits werd op 13 oktober 1835 geboren in één der nieuw gebouwde huisjes in het Vondelstraatje, een verbastering van Volderstraatje:


En ook Joannes Spreng werd bijna twee maanden later op 5 december 1835 geboren in één der nieuwe  huisjes in het Vondelstraatje:


Vermeldingen van nieuwe huizen in overlijdensakten komen niet zo vaak voor. Ik vond er slechts twee. Willem van Heusden overleed op 11 augustus 1835 in een nieuwe woning aan de Kanaaldijk (deze straat heet nu Zuid-Willemsvaart):


Henricus Josephus den Bronder overleed op 17 oktober 1835 in één der nieuwe huisjes in de Clarastraat:


(wordt vervolgd)