donderdag 27 augustus 2015

Verzoek tot wijziging achternaam van onwettig kind niet gehonoreerd

Maria Nagelkerke is op 11 augustus 1837 te Yerseke geboren als dochter van Gerard Nagelkerke en Cornelia Glerum:


Zij wordt te Yerseke twee maal ongehuwd moeder, de eerste maal, nog maar net 16 jaar oud, van een zoon David, geboren 15 augustus 1853:


Op 31 maart 1856 wordt haar dochter Cornelia geboren:


Uit de kantmeldingen bij de beide geboorteakten blijkt, dat zij de kinderen op 4 februari 1857 heeft erkend. Nauwelijks 14 dagen later trouwt Maria op 19 februari 1857 te Yerseke met Bastiaan den Exter van den Brink:


Wat je zou verwachten gebeurt niet, hij erkent haar kinderen niet bij het huwelijk. De kinderen blijven dus Nagelkerke heten. David Nagelkerke overlijdt op 25 september 1861 te Yerseke. Hij woont dan in Yerseke, en zijn moeder in Krabbendijke. Frappant is dat Cornelis van Oosten als grootvader van David aangifte doet en hij is niet de stiefvader van Davids moeder!:


Merkwaardig genoeg wordt een afschrift van Davids overlijdensakte ook ingeschreven te Krabbendijke. Een exact afschrift is het niet, want in dit afschrift staat, dat David te Krabbendijke woont:

Er is dus waarschijnlijk iets aan de hand geweest, maar wat? Meer duidelijkheid geeft een advertentie in Nederlandsche Staatscourant van 4 november 1853, dus geplaatst kort na de geboorte van David:


Cornelis van Oosten en zijn vrouw en Gerard Nagelkerke en zijn vrouw dienen een verzoek in bij de Koning, strekkende tot wijziging van de achternaam van David van Nagelkerke in van Oosten. Wat zou daar de reden van kunnen zijn? Ik vermoed, dat het volgende is gebeurd. Cornelis van Oosten en Wilhelmina van Gilst worden op 4 juni 1831 ouders van een zoon David te Yerseke:



Deze David overlijdt ongehuwd op 6 februari 1853 te Yerseke, zes maanden vóór de geboorte van David Nagelkerke:


Waarschijnlijk is deze David de vader geweest van David Nagelkerke. Zijn ouders en die van Maria Nagelkerke hebben een poging ondernomen, om de achternaam van David gewijzigd te krijgen, omdat zij alle vier wisten dat David van Oosten de vader was van David Nagelkerke. Niet geheel toevallig kreeg David de naam van zijn natuurlijke vader. Die poging is op niets uitgelopen. David zou tot aan zijn overlijden David Nagelkerke blijven heten.

donderdag 20 augustus 2015

Het ontstaan van de achternaam de Jong Saakes (2)

(vervolg)

De problemen ontstaan, als de broers Jan en Hendrik Saakes in een andere gemeente trouwen dan de gemeente, waar zij geboren zijn. Zoon Jan trouwt op 7 augustus 1913 in Bloemendaal (NH) met Hendrika Susanna ten Klooster. Hij heet in deze huwelijksakte Jan de Jong Saakes!:


De ambtenaar van de burgerlijke stand heeft de merkwaardige voornaam de Jong van Jans vader opgevat als een deel van de achternaam en dus de bruidegom ten onrechte Jan de Jong Saakes genoemd. Uit dit huwelijk is slechts één kind geboren: Elisabeth Johanna de Jong Saakes, geboren Oegstgeest op 12 januari 1915. Haar geboorteakte is de eerste geboorteakte, waarin de achternaam de Jong Saakes wordt vermeld.

Jans broer Arie de Jong trouwt te Eethen op 12 maart 1925 als Arie de Jong Saakes met Janske Neeltje van Wijk:




Bruidegom en diens vader heten allebei Arie de Jong Saakes. Je zou dus kunnen vermoeden, dat de achternaam van bruidegom en diens vader de Jong Saakes is, hetgeen niet het geval is. Een van de getuigen is Marius Saakes, broer van de bruidegom.  In de geboorteakten van de kinderen van Arie de Jong Saakes jr. hebben die kinderen als achternaam de Jong Saakes, als we de gezinskaarten van Eethen moeten geloven:


Ook uit de overlijdensakten van zoon Cornelis en vader Arie de Jong, blijkt dat de achternaam de Jong Saakes is. Sinds 1935 is het verplicht in akten van de burgerlijke stand eerst de achternaam te vermelden en dan de voornamen. Zoon Cornelis en vader Arie de Jong zijn beiden in 1936 overleden.Op 10 juni 1936 overleed zoon Cornelis in de ouderdom van tien maanden te Eethen:


Vader Arie de Jong Saakes overleed te 's-Hertogenbosch op 6 juli 1936. Een afschrift van zijn overlijdensakte is op 13 juli 1936 ingeschreven te Eethen:


Ook daaruit blijkt dat ook zijn achternaam (ten onrechte) de Jong Saakes luidt.

Echt ingewikkeld wordt het bij Hendrik, de broer van Jan en Arie de Jong. Als hij op 16 oktober 1919 te Wijk trouwt met Jenneke van Helden heet hij (ook weer ten onrechte) Hendrik de Jong Saakes:


Bij dit huwelijk zijn de broers van de bruidegom Marius en Willem getuigen. Zij noemen zich dan de Jong Saakes en tekenen ook zo. De gezinskaart van het gezin van Hendrik te Eethen verraadt, dat de ambtenaar problemen heeft gehad met de achternaam de Jong Saakes:


Hendrik heet dan terecht Hendrik Saakes. Sommige van zijn kinderen hebben echter als achternaam Saakes, en sommige de achternaam de Jong Saakes. Enkele kinderen hebben zelfs soms ook als voornaam de Jong. Bovenaan de kaart is vermeld dat Alida de Jong (dochter van Hendrik) een voornaam is, onder verwijzing naar de geboorteakte uit 1852 van Arie de Jong Saakes!

Zoon Arie de Jong Saakes overlijdt op 8 juni 1927 te Eethen. Hij heet dan Arie de Jong Saakes en is een zoon van Hendrik Saakes. De conclusie moet luiden dat Arie in zijn geboorteakte de voornamen Arie de Jong heeft gekregen.


Helaas zijn de geboorteakten van de kinderen van Hendrik (de Jong) Saakes nog niet openbaar. Ik ben erg nieuwsgierig naar de voornamen, die die kinderen hebben gekregen en ook naar de achternaam van de vader, zoals die in die akten wordt vermeld.

donderdag 13 augustus 2015

Het ontstaan van de achternaam de Jong Saakes (1)

Op 18 juni 1852 is te Eethen geboren: Arie de Jong, zoon van Jan Saakes en Cornelia Geertruida van Houten:


De vraag is: hoe komt Arie de Jong aan zijn merkwaardige voornamen? Onderzoek heeft geleerd dat hij die te danken heeft aan een overleden aangehuwde oom van vaderszijde. Jan Sakes trouwt op 7 mei 1846 te Raamsdonk met Cornelia Geertrui van Houten. Jan is een zoon van Jan Sakes en Hendrina Konings, eigenlijk de Koning geheten. Jan Sakes en Hendrina Konings trouwen op 2 mei 1811 te Raamsdonk. Hendrina werd op 16 juli 1807 te Raamsdonk ongehuwd moeder van Stevina de Koning. Stevina trouwt op 25 december 1834 te Raamsdonk met Arie de Jong, gedoopt Woerden 20 februari 1807. Arie de Jong overlijdt te Raamsdonk op 17 augustus 1843 als echtgenoot van Stevina de Koning.

De merkwaardige voornamen Arie de Jong hebben uiteindelijk geleid tot het ontstaan van de achternaam de Jong Saakes. Arie de Jong Saakes trouwt op 17 juni 1875 te Eethen met Gijsberdina van Wijlen:


Vier van hun zoons trouwen:

Jan, geboren Eethen 25 augustus 1880
Willem, geboren Eethen 5 september 1881
Hendrik, geboren Eethen 11 oktober 1883
en Arie de Jong, geboren Eethen 15 mei 1887, hij heeft dezelfde merkwaardige voornamen als zijn vader:


Willem Saakes trouwt op 4 mei 1911 te Eethen met Janske van Andel:


Hun kinderen hebben als achternaam Saakes, zoals blijkt uit de gezinskaarten van Eethen van 1910-1940:




Niets aan de hand, zo lijkt het. Maar bij de huwelijken van de andere drie zoons gebeuren er vreemde zaken, zoals zal blijken in het blog van volgende week. 

(wordt vervolgd)

 

donderdag 6 augustus 2015

Tweeletterige voornamen in geboorteregisters (2)

Op 5 juli 1891 is te Eethen geboren Ep, zoon van Antonius Maas en Maria Catharina Hendriks:


Op 7 februari 1866 is te Leimuiden geboren Es,  zoon van Antonie Roos en Josina de Hartog:


De voornaam Jo is zowel aan jongens als aan meisjes gegeven.

Op 19 januari 1895 is te Leeuwarderadeel geboren Jo, dochter van Pieter van der Baan en Klaaske Fogteloo:


Op 13 januari 1904 is te Grootegast geboren Jo, zoon van Sietske Klunder (ongehuwd):


Op 20 mei 1910 is te Kloosterburen geboren Ka, dochter van Petrus Brouwers en Grietje Ammeraal:


Op 21 april 1874 is te Bergh geboren Ko, zoon van Johan Wassing en Johanna Eijt:


En tenslotte: op 28 maart 1882 is te Hedel geboren Ot, zoon van Evert de Bie en Metje Wijnstekers: