donderdag 25 augustus 2016

Blog 100: Een opmerkelijke straatnaam: Kamerlingh Onnesstraat

Er is iets vreemds aan de hand met de straatnaam Kamerlingh Onnesstraat. Wat daar vreemd aan is, zal in het hiernavolgende blijken.
De straat is genoemd naar Heike Kamerlingh Onnes, de bekende in 1853 te Groningen geboren Nobelprijswinnaar. De vader van Heike is op 24 juni 1819 te Groningen geboren als Harm Kamerlingh, zoon van Heike Onnes en Meisina Kamerlingh:


De tweede voornaam is dus de achternaam van zijn moeder. Het is sinds de invoering van de burgerlijke stand in 1811 verboden om achternamen als voornamen te gebruiken. Maar dat is hier toch gebeurd, sterker nog, ook twee zoons van Harm Kamerlingh Onnes zouden als tweede voornaam Kamerlingh krijgen!

Harm Kamerlingh Onnes trouwt op 25 november 1852 te Arnhem met Anna Gerdina Coers:



Uit hun huwelijk worden o.a. de volgende vier zoons geboren:

1 Heike Kamerlingh (dat zijn zijn voornamen!), geboren Groningen 21 september 1853:


2 De volgende zoon had ook twee voornamen: Albert Kamerlingh, geboren Groningen 11 februari 1855:


3 In Brussel wordt op 25 februari 1860 zoon Menso geboren.

4 Op 7 augustus 1861 wordt te Groningen zoon Onno geboren. In de kantlijn van zijn geboorteakte valt te lezen, dat bij Koninklijk Besluit van 20 november 1933 hij de achternaam Kamerlingh Onnes mag voeren:


Drie van de vier genoemde zoons trouwen: nl. Heike Kamerlingh, Menso en Onno.

Heike Kamerlingh trouwt op 8 september 1887 in Den Haag met Maria Adriana Wilhelmina Elisabeth Bijleveld:


Als je niet beter zou weten, zou je uit deze huwelijksakte de conclusie kunnen trekken, dat de bruidegom en diens vader de achternaam Kamerlingh Onnes hebben, maar dat is dus niet zo: Ze heten allebei Onnes en hebben beiden als tweede voornaam Kamerlingh!, zie hun geboorteakten.
Heike's zoon Albert Harm trouwt op 5 februari 1920 in Den Haag met Jeannette Casparine Marianne Bijleveld. Volgens de huwelijksakte is zijn achternaam Kamerlingh Onnes maar dat is dus eigenlijk niet zo, hij heet Onnes: 


Menso trouwt als Menso Kamerlingh Onnes op 12 november 1891 te Bloemendaal met Auguste Catharina Tutein Nolthenius: Ook hier is de achternaam van de bruidegom verkeerd vermeld, deze had Onnes moeten zijn:


Zoon Onno trouwt wél met de goede achternaam nl. als Onno Onnes op 20 februari 1915 te Haarlem met Gesina Wilhelmina Maria Elfring:


Uit het huwelijk van Onno zijn twee dochters geboren (zie Nederlands Patriciaat 1994, pag. 284). Deze tak van de familie Onnes, de enige, die officieel de achternaam Kamerlingh Onnes mocht voeren, is dus in mannelijke lijn uitgestorven. Nu terug naar de Nobelprijswinnaar.
Zoals uit het voorgaande blijkt is Kamerlingh Onnesstraat een opmerkelijke straatnaam: het is een combinatie van de tweede voornaam en de achternaam van de naamgever Heike Kamerlingh Onnes. De straatnaam had dus moeten luiden: óf Onnesstraat óf Heike Kamerlingh Onnesstraat.

donderdag 18 augustus 2016

Eerst wijziging van achternaam, daarna wijziging van voornaam (2)

Op 30 mei 1901 wordt te Leeuwarden geboren: Antonia Johanna, dochter van Roelofke Molenmaker:


Uit twee kantmeldingen in de geboorteakte blijkt, dat zij in 1907 zowel een andere achternaam krijgt als een andere voornaam, waarover later meer. In de Nederlandsche Staatscourant van 1 maart 1906 verscheen de volgende advertentie, waarin Pieter Corneliszoon de Jong wonende te Enkhuizen een verzoek richt tot H.M. de Koningin om de achternaam van zijn pupil Antonia Johanna Molenmaker te mogen wijzigen in de Jong:


En dat verzoek wordt gehonoreerd door een Koninklijk Besluit van 28 maart 1907:


Nog geen maand later wordt door een beschikking van de arrondissementsrechtbank van Alkmaar van 19 april 1907 de voornaam van Antonia Johanna de Jong op verzoek van Pieter Corneliszoon de Jong gewijzigd in Greta, de naam van haar pleegmoeder. Uit de beschikking blijkt, dat Antonia Johanna Molenmaker al op 10 april 1902  door Pieter Corneliszoon de Jong als pleegkind is aangenomen:


Op 17 december 1925 trouwt Greta de Jong te Enkhuizen met Cesar Brat: Haar natuurlijke moeder Roelofke Molenmaker is dan al overleden.


Roelofke Molenmaker trouwt op 5 augustus 1903 te Gouda met Dirk Hendrik Verkaik:


Zij vertrekt kort na 1905 met man en kinderen vanuit Gouda naar Amsterdam. Roelofke Molenmaker is waarschijnlijk in de jaren 1915-1925 te Amsterdam overleden.

donderdag 11 augustus 2016

Eerst wijziging van achternaam, daarna wijziging van voornaam (1)

In de Nederlandsche Staatscourant van 10 maart 1876 verscheen het volgende bericht:


De aanvrager is Jan Fontein Tuinhout en heeft als achternaam Tuinhout, zijn tweede voornaam is Fontein. Jan Fontein is op 15 maart 1817 te Workum geboren als zoon van Wybo Tuinhout en Margaretha Fontein:


Jan Fontein Tuinhout trouwt (voor de eerste maal) op 28 februari 1843 te Harlingen met Rinske Fontein:


Uit dit huwelijk is op 20 mei 1854 een zoon Freerk geboren:


De geboorteakte van Freerk bevat twee kantmeldingen, waarover later meer. Jan Fontein Tuinhout trouwt voor de tweede keer op 17 april 1863 te Harlingen met Marguerite Louise Regine van Haeften, uit welk huwelijk op 18 juli 1864 te Harlingen een zoon Gerard Adriaan is geboren. Het verzoekschrift van Jan Fontein Turnhout uit 1876 voor naamswijziging van zijn twee zonen is op 3 april 1877 bij Koninklijk Besluit gehonoreerd:


Voor zoon Gerard Adriaan is hiermee de kous af, maar voor zoon Freerk niet. Hij wil zijn voornaam veranderen en bovendien nog een voornaam toevoegen. Hij wil zijn voornaam Freerk wijzigen in Fredericus, zijnde een meer passende naam. Bovendien wil hij een tweede voornaam toevoegen Ruardus, zijnde gedragen door een zijner voorouders. Bij vonnis van de arrondissementsrechtbank van Den Haag van 25 mei 1894 worden zijn wensen ingewilligd en krijgt Freerk dus als nieuwe voornamen Fredericus Ruardus:


Fredericus Ruardus Fontein Tuinhout trouwt op 6 november 1902 te Utrecht met Hendrikje Hiemstra:



Zijn halfbroer Gerard Adriaan Fontein Tuinhout overleed op 17 februari 1881 te Veur (ZH).

donderdag 4 augustus 2016

Een man van 107 jaar met een schoonzoon van 24 jaar!

Op 22 juni 1813 overleed te Amsterdam Moses Gomes Carvalho, oud 107 jaar, laatst weduwnaar van Mirjam Alvares Vega. Hoewel deze leeftijd, zeker in die tijd, tot de verbeelding spreekt, is er nog iets opmerkelijks te melden. De aangifte van overlijden geschiedt door Jacob Bassan, schoonzoon van de overledene, oud  v i e r  e n  t w i n t i g    j a a r!


Moses was twee keer gehuwd. Zijn tweede vrouw overleed ook in 1813 te Amsterdam en wel op 3 mei 1813, oud 66 jaar::


Moses ging op 31 oktober 1777 te Amsterdam in ondertrouw met  Mariana van Abraham Alvaris Davijga; Hij was toen weduwnaar van Ester Gomes Carvalho:


Zijn dochter Rebecca ging op 11 december 1807 in ondertrouw te Amsterdam, oud 22 jaar met Jacob Bassan, oud 19 jaar:


Uiteraard kon de krant niet achterblijven met nieuws over de 107-jarige en we vinden dan ook een bericht hierover in het Journal du departement de la Frise van 4 juli 1813:


Van Jacob Bassan en zijn echtgenote Rebecca Carvalho valt nog te melden, dat zij in de jaren 1818-1820 te Naarden woonden, alwaar op 29 november 1818 hun zoon Mordegai en op 30 november 1820 hun zoon Mozes worden geboren. Jacob was toen voorzanger van de Portugees-Israëlitische gemeente aldaar:


Tenslotte: Een jongere broer van Rebecca, Moses, trouwde op 29 september 1824 te Amsterdam met Sara Acohen: