Inleiding
Medicine doctor Petrus Josephus de Willebois en zijn echtgenote Adriana van der Does worden tussen 1801 en 1821 te ’s-Hertogenbosch ouders van acht kinderen. Moeder Adriana van der Does is in 1778 Nederduits-Gereformeerd gedoopt te ’s-Hertogenbosch. Drie kinderen hebben als achternaam Willebois in plaats van de Willebois. De moeder Adriana van der Does heeft alleen in de geboorteakte van haar jongste kind de juiste voornaam. Bij vijf kinderen heet zij Adriana Cornelia Maria en bij twee Adriana Cornelia. Twee zoons van dit echtpaar hebben bijzondere voornamen: de achternaam van hun moeder van der Does is aan de eigenlijke voornamen toegevoegd. En dat mag bijzonder genoemd worden. Het kwam tot in het begin van de 20e eeuw voor, dat een kind als tweede of derde voornaam de achternaam van de moeder (of eventueel grootmoeder, doopgetuige etc.) kreeg. Dat gebruik kwam echter, voor zover mij nu bekend, alleen voor bij Nederduits-Gereformeerde families. Ook in het 18e eeuwse doopboek van de Nederduits-Gereformeerde gemeente van ’s-Hertogenbosch komen dit soort voornamen voor. En een enkele maal komen we achternamen als voornamen tegen in de periode van de burgerlijke stand. De familie de Willebois is de eerste rooms-katholieke familie, waarbij ik dit verschijnsel heb aangetroffen. Normaal gesproken had dit nooit mogen gebeuren, immers, de lijst van toegestane voornamen bij de rooms-katholieke kerk bevat hoofdzakelijk heiligennamen; de voornaam “van der Does” kwam zeker niet in die lijst voor. Maar deze merkwaardige voornaam is toch geaccepteerd, waarschijnlijk omdat de moeder van de kinderen van Nederduits-Gereformeerde huize was en dat soort namen bij dat kerkgenootschap wél werden geaccepteerd. Twee zoons van genoemd echtpaar hebben hun achternaam gewijzigd in van der Does de Willebois, de ene officieus, de andere officieel. Beide zoons zouden in 1877 door Koning Willem III in de adelstand worden verheven (Ne- derlandsche Staatscourant van 29 november 1877):
Het stamouderpaar
I Petrus Josephus de Willebois, gedoopt 15 april 1768 Boezechem (Frankrijk), overleden ‘s-Hertogenbosch 4 november 1834 (dan wonende in de Verwersstraat E 368) trouwt Adriana van der Does, gedoopt ‘s-Hertogenbosch 10 juni 1778 (Nederduits-Gereformeerd), overleden ‘s-Hertogenbosch 29 januari 1823 (dan wonende Achter Het Wild Varken E 443) . In de overlijdensakte van Petrus Josephus de Willebois wordt hij weduwnaar van Adriana Cornelia Maria van der Does genoemd (De geboorteplaatsen en -data van de echtelieden zijn vermeld in hun overlijdensakten).
Uit dit huwelijk:
1 Elisabeth Eugenia Maria, gedoopt 30 oktober 1801 (Sint Jan), moeder Adriana Cornelia Maria van der Does, trouwt te ’s-Hertogenbosch op 24 juni 1835 met Albertus Joannes Theodorus Beekman, gedoopt Arnhem 29 september 1802, eerste luitenant bij het derde bataillon der vijfde afdeeling Infanterie. Getuige bij het huwelijk is mr. Joannes Henricus Josephus Antonius de Willebois, broer van de bruid, hij noemt zich dan dus nog niet van der Does de Willebois. Zij overlijdt te Maastricht op 12 september 1875, hij overlijdt aldaar op 28 december 1885.
2 Joannes Henricus Josephus Antonius van der Does, gedoopt 13 juni 1803 (Sint Jan), moeder Adriana Cornelia Maria van der Does, begraven 20 augustus 1805
3 Maria Catharina Joanna Margarita, gedoopt 12 januari 1806 (Sint-Jacob), achternaam is Willebois, moeder heet Adriana Cornelia van der Does.
4 Lucia Pelagia Caelestina Maria, gedoopt 13 december 1807 (Sint Jan), moeder heet Adriana Cornelia Maria van der Does.
5 Joannes Maria Benedictus Josephus van der Does, gedoopt 22 maart 1810 (Sint Jan), achternaam in doopinschrijving luidt Willebois, moeder heet Adriana Cornelia van der Does, volgt IIa.
7 Petrus Josephus Augustinus Maria, geboren 17 februari 1816, (geboren Achter het Wild Varken E 443), vader heet Willebois, moeder heet Adriana Cornelia Maria van der Does, volgt IIc.
8 Johanna Antoinetta Maria, geboren 10 februari 1821, de achternaam in haar geboorteakte luidt Willebois, moeder heet Adriana van der Does, (geboren Achter Het Wild Varken E 443) . Zij overlijdt op 24 mei 1829, ook dan heet zij Willebois en woont Verwersstraat E 366.
Van de drie volwassen geworden zoons blijft er één de achternaam de Willebois houden, de andere twee noemen zich later van der Does de Willebois. Petrus Josephus de Willebois woont volgens de volkstelling van 1814 met echtgenote en kinderen 1 en 3 t/m 6 Achter het Wild Varken E 443. Inwonend is (schoon) vader Jan Hendrik van der Does. Hij overlijdt op 29 april 1817 en woont dan aan de Wolvenhoek E 443. Volgens het volkstellingsregister van 1822 woont Petrus Josephus de Willebois met vrouw en zeven kinderen (1 en 3 t/m 8) Achter het Stadhuis E 443. Bijzonder is dat bij één adres E 443 drie verschillende straatnamen worden vermeld: Achter Het Wild Varken, Wolvenhoek en Achter het Stadhuis. Op 22 januari 1823 maken de echtelieden Pierre Joseph Willebois en Adriana van der Does elk een testament, zij benoemen elkaar tot erfgenaam (Notarieel archief ’s-Hertogenbosch, inv. nr. 3705, akten 12 en 13).
Bij de volkstelling van 1830 woont Petrus Josephus de Willebois (inmiddels weduwnaar) met kinderen 3,4 en 7 aan de Verwersstraat E 368. Hij maakt op 1 oktober 1834 een tweede testament (Notarieel archief ’s-Hertogenbosch, inv. nr. 3939, akte 234). Uit de memorie van successie opgemaakt na het overlijden van Petrus Josephus blijkt, dat er nog zes kinderen van hem in leven zijn en hij geen onroerend goed nalaat (Memories van successie kantoor ’s-Hertogenbosch inv. nr. 42, memorie 4, scan 12). Zoon Petrus is nog minderjarig en Petrus Josephus heeft bij zijn testament van 1834 mr. Peter Simon van Son tot voogd over Petrus benoemd. In het volkstellingsregister van 1840 worden nog slechts twee kinderen van Petrus Josephus de Willebois vermeld, dan Willebois geheten. Het zijn de broers Johannes en Petrus, beiden ongehuwd en van beroep advocaat, wonende aan de Verwersstraat F 78. Petrus vertrekt op 27 april 1842 naar Breda, hij is dan van beroep substituut-officier van justitie (Register van vertrek van 's-Hertogenbosch 1837-1844, folio 152v).
(wordt vervolgd)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten