Dijkdoorbraak in Lith in 1855: vier volwassenen en drie kinderen (uit één gezin) verdronken (1)

In de nacht van 4 op 5 maart 1855 vond te Lith een dijkdoorbraak plaats, die aan zeven personen het leven kostten. Dankzij de vele berichten in kranten zijn de namen van de zeven slachtoffers vrij eenvoudig te achterhalen. Hier volgt een selectie van de krantenberichten:

Het eerste bericht verschijnt in de  Provinciale Noordbrabantsche en 's-Hertogenbossche Courant (PNHC) van 8 maart 1855:

De PNHC van 12 maart 1855 vermeldt nog meer bijzonderheden, maar geen namen van slachtoffers:

 

In de Provinciale Drentsche en Asser Courant van 14 maart 1855 worden de eerste namen van slachtoffers genoemd, te weten de echtgenote van schipper R. Niltens, zijn drie kinderen en zijn moeder. Zoals later zal blijken is de juiste achternaam van de schipper Nendels en is niet zijn moeder, maar zijn schoonmoeder verdronken :

In De grondwet van 14 maart 1855 worden de namen van het zesde en zevende slachtoffer vermeld: de vrouw van Frans van der Heijde en de vrouw van Gijp van Os: 

PNHC van 15 maart 1855:

 Algemeen Handelsblad van 21 maart 1855:

In het register van overlijden van Lith zijn kort na de datum van de ramp geen overlijdensakten ingeschreven van de zeven slachtoffers. De overlijdensakten zijn pas later ingeschreven (één zelfs pas in 1856!!), zonder vermelding van de juiste overlijdensdatum 5 maart 1855. Uit de berichten in de kranten blijkt niet, dat de slachtoffers pas lang na de ramp zijn gevonden of dat er sprake is geweest van vermissing. 

(wordt vervolgd)

Catharina Huber kreeg er een tweede voornaam bij

Catharina Huber werd op 8 juli 1852 te Kampen geboren, dochter van Johannes Huber en Elizabeth Metzlar:

 Haar moeder overleed te Kampen op 17 juli 1852, nog geen twee weken na de geboorte van Catharina:

Opregte Haarlemsche Courant van 21 juli 1852:
 

Naar aanleiding van dit overlijden wilde vader Johannes Huber ter nagedachtenis aan zijn echtgenote zijn dochter een tweede voornaam Elizabeth geven. Hij diende daartoe een verzoek in bij de rechtbank te Zwolle en dat verzoek werd gehonoreerd: het vonnis is op 18 augustus 1852 ingeschreven in het geboorteregister van Kampen:

Catharina heette dus voortaan Elizabeth Catharina. En dat ging goed tot het moment, dat zij ging trouwen. Zij trouwde op 1 juli 1874 te Kampen met Cornelis Johannes Boele. In de huwelijksakte heet zij echter Catharina Elizabeth Huber, en die namen kloppen niet:

In de krant worden haar voornamen wél goed vermeld (Provinciale Overijsselsche en Zwolsche Courant van 2 juli 1874):

De vergissing in de huwelijksakte is begrijpelijk: In de marge van de geboorteakte van Elizabeth Catharina staat slechts, dat er toestemming is verleend tot voornaamsbijvoeging van Elizabeth, en dan zou je denken dat de tweede voornaam Elizabeth wordt, hetgeen dus niet zo is.

Om de voornamen in de huwelijksakte te kunnen wijzigen, stapten Cornelis Johannes Boele en zijn echtgenote naar de rechtbank te Zwolle en dat had als resultaat, dat de voornamen gewijzigd werden: het vonnis werd ingeschreven op 26 september 1874 in het huwelijksregister van Kampen:

Hoe Abraham Jongelijn uiteindelijk toch kon trouwen (3)

(vervolg)

Op 25 maart 1817 is te Heemstede geboren: Catharina, wettige dochter van Abraham Jongelijn en Catharina Gluijsteen, zijn huisvrouw:

De akte vermeldt, dat Abraham Jongelijn smid is onder de Rijdende Artillerie, hetgeen betekent, dat deze Abraham dezelfde is als, die welke in 1821 trouwt te 's-Hertogenbosch. Er staat weliswaar in de geboorteakte, dat Catharina Gluijsteen de huisvrouw is van Abraham Jongelijn, maar dat kan niet juist zijn. Over het kind Catharina is verder niets te vinden.  

Misschien is de moeder Catharina Gluijsteen dezelfde als die op 17 mei 1817 te Leiden trouwt met Cornelis Jacobus Mulder:

Uit dit huwelijk wordt op 29 november 1817 te Leiden een zoon Isaac Johannes geboren:

Als de Catharina Gluijsteen, die in maart 1817 te Heemstede moeder wordt, dezelfde is als die welke in november 1817 te Leiden moeder wordt, zou dat betekenen, dat zij in acht maanden tijd twee keer moeder is geworden, niet onmogelijk, maar wel onwaarschijnlijk. Als we het hier echter over twee naamdragers Catharina Gluijsteen hebben, is de vraag: Waar zijn de Catharina Gluijsteen en haar dochter Catharina gebleven?

Hoe Abraham Jongelijn uiteindelijk toch kon trouwen (2)

 (vervolg)

Uit het huwelijk Snijder/Reiners zijn o.a. geboren:

1 Johanna, geboren Sprang 4 mei 1826

2 Pieter Christiaan Wilhelm, geboren 's-Hertogenbosch 11 juni 1828

Kort na de geboorte van het tweede kind zijn de echtelieden naar Sprang vertrokken.

Elisabeth Reiners vestigt zich op 14 april 1829 echter weer met man en haar drie kinderen te 's-  Hertogenbosch, komend van Sprang (register van vestiging  folio 14 en volkstellingsregister van 1822, wijk I, Vughterdijk I 152)). Het oudste kind is de 11-jarige in 's-Hertogenbosch geboren Maria Jongelijn.  

Elisabeth Reiners overlijdt op 12 maart 1861 te 's-Hertogenbosch:

Haar weduwnaar overlijdt aldaar op 16 augustus 1865:

Hoe ging het verder met Abraham Jongelijn, zijn echtgenote Johanna Margaretha de Wijs en zijn (maar niet haar) dochter Maria Jongelijn?

Maria Jongelijn trouwt op 3 april 1844 te Utrecht met Johannes Vreeswijk, haar vader is dan al overleden, haar moeder woont te 's-Hertogenbosch:

Uit de huwelijksbijlagen blijkt, dat haar vader Abraham Jongelijn op 13 januari 1832 te Amersfoort is overleden:

Uit de overlijdensakte van Abraham Jongelijn blijkt, dat hij, toen hij overleed, in Amersfoort woonde:

De echtelieden Vreeswijk/Jongelijn vierden in 1884 hun 40-jarig huwelijksfeest en woonden toen te Amsterdam (Algemeen Handelsblad van 29 maart 1884): 

Abrahams weduwe Johanna Margaretha de Wijs trouwt op 9 juli 1836 te 's-Hertogenbosch met Jean Anthoine de Haas:

In deze akte wordt vermeld, dat Abraham Jongelijn te Utrecht is overleden, dat is niet juist: dat moet zijn: Amersfoort.

Jean Anthoine de Haas overlijdt op 21 maart 1850 te Zaltbommel. Zijn weduwe Johanna Margaretha de Wijs overlijdt op 29 oktober 1875 te Varik. 

Nader onderzoek heeft geleerd, dat Abraham Jongelijn in 1817 in Heemstede wettig vader is geworden van een dochter Catharina.

(wordt vervolgd)

Hoe Abraham Jongelijn uiteindelijk toch kon trouwen (1)

Abraham Jongelijn wordt drie keer ongehuwd vader, de moeder van die kinderen is steeds dezelfde.

Op 23 oktober 1815 wordt hij te Breda vader van een doodgeboren zoon, Abraham is dan cannonier en smid bij het Corps Rijdende Artillerie, de moeder is Elisabeth Rijnners (dat blijkt Reiners te moeten zijn):

 

Op 3 oktober 1816 wordt hij te 's-Hertogenbosch vader van weer een doodgeboren zoon, Abraham is dan smid bij de rijdende artillerie, de moeder is Elisabeth Reijngers, die (ten onrechte) huisvrouw wordt genoemd van Abraham Jongelijn! :

Op 1 februari 1818 wordt hij te 's-Hertogenbosch vader van een dochter Maria, Abraham is dan smidsbaas bij de zesde compagnie rijdende artillerie, en verklaart zich vader van het kind, van wie Elisabeth Reiners de moeder is:

In 1821 heeft Abraham Jongelijn trouwplannen, niet met de moeder van zijn drie genoemde kinderen maar met Johanna Margaretha de Wijs, de huwelijksafkondigingen vinden op 28 januari 1821 en 4 februari 1821 te 's-Hertogenbosch plaats :

 

Maar tot een huwelijk zou het (nog) niet komen. Een attente ambtenaar van de burgerlijke stand heeft ontdekt, dat in bovengenoemde akte van aangifte van een doodgeboren kind in 1816 is vermeld, dat de ouders van het kind zijn getrouwd, en dat klopt niet (Stadsarchief 's-Hertogenbosch, toegang 2, Nieuw Stadsarchief,  inv. nr. 133, folio 97v, 2 maart 1821):

Abraham Jongelijn is in ondertrouw met Johanna Margaretha de Wijs. De ambtenaar van de burgerlijke stad heeft ontdekt, dat de bruidegom op 4 oktober 1816 een kind heeft aangegeven van Elisabeth Reijngers, zijne huisvrouw. Het huwelijk kan niet doorgaan, als het tegendeel niet is bewezen.

Er zit voor Abraham niets anders op, dan naar de rechtbank te stappen en te verklaren dat Elisabeth Reijngers niet zijn huisvrouw was en de akte dus te laten corrigeren. Het vonnis heeft plaatsgehad voor de rechtbank te Rotterdam, waar Abraham toen in garnizoen lag. Het vonnis is op 17 augustus 1822 in het geboorteregister van 's-Hertogenbosch ingeschreven:

 

Uit het vonnis blijkt, dat Abraham verklaart nooit met de moeder van het kind getrouwd te zijn geweest en het het kind buiten huwelijk te hebben verwekt.

Er wordt een kantmelding geplaatst bij de akte van 1816 en op diezelfde 17 augustus 1822 vindt het huwelijk plaats van Abraham Jongelijn en Johanna Margaretha de Wijs:

 

De moeder van de drie genoemde kinderen, Elisabeth Reiners, trouwt op 27 mei 1825 te Besoijen met Johannes Cornelis Snijder:

(wordt vervolgd)