Bossche koek in de krant (2a)

De op één na oudste advertentie voor Bossche koek trof ik aan in de Leijdsche Courant van 23 mei 1814, hier worden twee Bossche bakkers genoemd: J.C. de Lepper en H.F. Croes, beiden wonende in het huis den Oliphant (in de Hinthamerstraat) te 's-Hertogenbosch:

Bij J.C. DE LEPPER en H.F. CROES, in den Oliphant, van 's Bosch, thans staande, op den hoek van de Nieuwstraat en de Hooijgragt, te Leijden, zijn te bekomen alle soorten van BOSSCHE KOEKEN, KLONTJESKOEKEN en alle soorten van BANKET en KLEINGOED; verzoeke een ieders gunst en recommandatie 

 

En net zoals bakker Min(n)er verschijnen ook zij met hun kraam in de grote Nederlandse steden:

Opregte Haarlemmer Courant van 30 juni 1814:

Wordt geadverteerd, dat alhier wederom gearriveerd is de oprechte BOSSCHE KOEK- en BANKET-KRAAM van J. C. DE LEPPER en H.F. CROES, in den Olijphant, van 's Bosch, staande op de Markt, tegenover het Koffijhuis van den overledene Heer Vos, welke mede heeft gebragt alle soorten van oprechte BOSSCHE KOEKEN, en waarmede alle morgens zijn te bekomen versche AMANDEL-BOLLEN en alle soorten van CONFITUREN, verzoeken een ieders gunst en recommandatie, belovende een goede bediening.

 

Rotterdamsche Courant van 17 juni 1815:

Wordt geadverteerd, dat de BOSSCHE KOEK- en BANKET-KRAAM van J.C. DE LEPPER en H.F. CROES, welke voorleden jaar op de Delftsche Kermis tegen over den Here de Wilde op de Gootemarkt gestaan heeft, nu verplaatst is op den Hoek van de dubbelde Middelgaarde, en welke heeft medegebragt alle soorten van versche BOSSCHE KOEKEN, en waar mede alle morgen te bekomen zijn versche geconfijte OLIEBOLLEN en alle soorten van BOTERBANKET. Verzoeke een ieders gunst en recommandatie.

's-Gravenhaagsche Courant van 6 mei 1816:

 De Koek- en Banket-Kraam van J.C. DE LEPPER en H.T. CROES, in de Oliphant te 's Bosch, zijn te bekomen alle soorten van beste BOSSCHE KOEK en KLEIN GOED, staande in het Korte Voorhout, over de Leijdsche Wagens; verzoeken ieders gunst en recommandatie.

Utrechtsche Courant van 13 juli 1821:

 De Ondergeteekenden maken het geëerd publiek bekend, dat zij dit jaar alhier met twee Kramen gearriveerd zijn, staande de oude gewone Kraam op de Marieplaats, achter de Gallerij, in de laatste Gaarde, en de andere in de middelste Gaarde, waarin te bekomen is beste BOSSCHE, VENDELOSCHE en andere soorten van KOEK als ook THEE-MOPPEN, KLEINGOED, BANKET, enz. J.C. DE LEPPER en H.F. CROES.

Middelburgsche Courant van 31 juli 1821:

 De ondergeteekende maakt aan het geëerde Publiek bekend dat hij gearriveerd is met zijn Kraam, staande op de groote Markt in de middelreek, waar te bekomen is beste Bossche, Venloose en andere soorten van KOEK, Theemoppen, Banket en Kleingoed in soort. J.C. DE LEPPER en H.F. CROES, in den Olijfant van 's Bosch. 

Wat weten we van de eigenaren van het huis de Olifant?

We beginnen op 1 oktober 1751. Steven Rosendael verkoopt op die dag het huis de Witte Oliphant in de Hinthamerstraat aan de koopman Wouter de Jong.

Wouter de Jong wordt in 1760 in het schepenbankarchief van Vught vermeld als meester-koekebakker, wonende te 's-Hertogenbosch (Rechterlijk Archief Vught  inv. nr. 54, folio 305, 25 april 1760)

Wouter de Jong verkoopt het huis op 21 december 1764 aan Ambrosius Sasselee en Ambrosius verkoopt het op zijn beurt op 21 februari 1766 aan Jan de Lepper, wonende te Eindhoven.

(wordt vervolgd)

Bossche koek in de krant (1)

De oudste vermelding van Bossche koek, die ik heb kunnen vinden, dateert van 9 mei 1814. In de 's-Gravenhaagsche Courant van die dag stond de volgende advertentie:

De BOSSE KOEK- en BANKET-KRAAM van W. Minner uit de Karrestraat te 's-Bosch is alhier in 's Hage gearriveerd, en staat gedurende deze Kermis in de Kromte van het Voorhout, bij wien te bekomen zijn KOEKEN in soorten, en alle dagen WARME GEBAKKEN en KLEIN GOED. Heeren of Dames, eenig Gebak van welken aard het mogt zijn, verkiezende, kunnen hetzelve ten spoedigste bekomen; belooft een prompte en civiele Bediening, verzoekt een ieders gunst en recommandatie.

De koek- en banketkraam van W. Minner stond overigens niet alleen in Den Haag, maar ook in Leiden, Haarlem, Utrecht en Rotterdam, getuige onderstaande advertenties:

Leijdsche Courant 23 mei 1814:

Alhier is gearriveerd de Bossche Koek - en Banket-Kraam van W. MINNER, waar te bekomen is KOEK in soorten en alle dagen versche AMANDELBOLLEN en andere versche GEBAKKEN, en alle soorten van LIQUEUREN; staande met zijn Kraam weder op de Nieuwen Rijn te Leijden.

Opregte Haarlemsche Courant van 28 juni 1814:

Wederom is hier gearriveerd de oprechte Bossche Koek- en Banket-Kraam van W. MINNER, alwaar te bekomen is KOEK in soorten, en alle dagen versche HAAGSCHE en MANGELBALLEN, en andere versche GEBAKKEN, staande dit Jaar in de doorgang van de Groote Houtstraat te Haarlem; verzoekt een ieders gunst, en kunnende staat maken op eene prompte bediening.

Utrechtsche Courant van 18 juli 1814: 

W. MINNER, bericht bij deze, dat hij, zoo als in voorgaande Jaren, met zijne opregte BOSSCHE KOEK- en BANKET-KRAAM, alhier is aangekomen: aan dewelke alle soorten van KOEK en dagelijks versch BOTERGOED, en HAAGSCHE AMANDELBOLLEN, te bekomen zijn. Hij staat, als voor dezen in de tweede Garde op de Marieplaats, en verzoekt, onder belofte van eene prompte Bediening, de gunst van het Publiek.

Rotterdamsche Courant van 15 augustus 1815:

Alhier is wederom gearriveerd de oprechte Bossche KOEK- en BANKETKRAAM van W. MINNER, welke heeft medegebragt een groot Assortiment beste KOEKEN en klein BANKET; ook is alle dagen bij denzelven te bekomen WARM GEBAK, van wat aart men zulks verkiest, ten spoedigste; alsmede WARME ROOM- EN GECONFIJTE AMANDEL-BOLLEN. NB Gemelde Kraam, die voorleden jaar voor het Huis van den Heer Simon Faber gestaan heeft, is thans verplaatst op de Wijnhaven, over het Huis van den Heer E.Kolff; belovende eene prompte en civiele bediening

In 1829 neemt W. Minner de zaak van S. Smits, koek- en banketbakker te Rotterdam over (Rotterdamsche Courant van 2 juni 1829): 

In 1842 kan de Bossche koek- en banketbakker W. C. Minner een leerling plaatsen (Rotterdamsche Courant van 16 juli 1842):

Er wordt gelegenheid aangeboden tot het plaatsen van een LEERLING bij den Bosschen Koek- en Banketbakker W.C. MINNER, Weezenstraat, hoek van den Steiger, te Rotterdam.

Wat weten we van W. Minner? Nader onderzoek heeft geleerd dat de achternaam van W Minner gespeld dient te worden als Miner. Hij trouwt op 13 april 1822 te 's-Hertogenbosch als Wilhelmus Cornelius Miner met Maria Louwaars, hij is dan van beroep koek- en banketbakker:

 

Uit hun huwelijk zijn tien kinderen geboren:

1   Christianus Antonius, geboren 's-Hertogenbosch 10 juni 1823

2   Joannes Franciscus, geboren 's-Hertogenbosch 29 november 1824, overleden Rotterdam 20 april 1843

3   Henricus Wilhelmus, geboren 's-Hertogenbosch 1 maart 1827

Deze eerste drie kinderen zijn allen in de Karrenstraat, wijk G nummer 322, geboren. Kort na 1827 vertrekt het gezin naar Rotterdam, alwaar nog worden geboren (de vader heet dan voortaan Minner!):

4   Johanna Jacoba, geboren 15 augustus 1829

5   Antonius Petrus, geboren 23 oktober 1831 (vader heet dan Mienner en moeder Louwens). Antonius Petrus Minner is op 1 januari 1836 overleden.

6   Sophia Elisabeth, geboren 8 januari 1834

7   Elizabeth Maria Dorothea, geboren 9 februari 1836

8   Sophia Christina, geboren 31 juli 1838

9   Anna Jacoba, geboren 8 juni 1840

10 Jacobus Antonius, geboren 11 september 1843

De vader van deze 10 kinderen overlijdt op 21 oktober 1863 te Rotterdam als Wilhelmus Cornelis Minner:

Maria Louwaars overlijdt aldaar op 13 juni 1885 als weduwe van Wilhelmus Cornelis Miner:

Er zijn overigens meer Bossche koek- en banketbakkers, die in het begin van de 19e eeuw advertenties in kranten plaatsten, over hen een volgende keer meer.

Het huis de Bossche Koek te Haarlem in de 18e en 19e eeuw (2)

(vervolg)

Willem de Bruijn maakt op 27 september 1828 een testament voor notaris Aegidius Walaardt Sacré te Haarlem:

Hij legateert dan aan zijn kleindochter Elisabeth Willemina van der Laan, een huis en erve, staande ende gelegen te Haarlem in de Spekstraat bekend onder de naam van de Bossche Koek.

Op 8 oktober 1832 maakt Willem opnieuw een testament voor genoemde notaris:

Nu legateert hij aan zijn kleindochter Elisabeth Willemina van der Laan de helft van het huis en erve, staande en gelegen in de Spekstraat alhier bekend onder de naam van de Bossche Koek.

 In twee akten, in 1833 verleden voor genoemde notaris, worden de erfgenamen van Willem de Bruijn genoemd,  nl. zijn drie kleinkinderen Pieter, Elisabeth Willemina en Johannes Cornelis van der Laan. In beide akten wordt verwezen naar Willems testament van 8 oktober 1832:

19 januari 1833:

26 april 1833:

Helaas is mij niet duidelijk geworden, waarom het huis in de Spekstraat de Bossche Koek is genoemd: Zou er ooit een Bosschenaar eigenaar van zijn geweest?  

Er zijn mij nog geen namen van Bossche koekbakkers uit het midden van de 18e eeuw of eerder bekend. De oudste mij bekende bakkers van Bossche koek zijn Suijs (sinds 1794) en Lambermont (sinds 1796).

 

 

Het huis de Bossche Koek te Haarlem in de 18e en 19e eeuw (1)

Op zoek naar advertenties voor Bossche koek in oude kranten, kom ik de eerste advertentie pas tegen in 1814. Merkwaardig genoeg wordt er in de 18e eeuw al wél een huis vermeld te Haarlem, dat de Bossche Koek heet.

De eerste vermelding is van 17 maart 1751 in de Leijdsche Courant:

Bij Wouter van der Weijden, Kruijde-Tuijnier te Noordwijk, zijn te Koop een en twee Jaarige allerbeste ASPERSIE-PLANTEN het honderd 1 Gulden en ook allerbeste AARDBEIJE-PLANTEN, het honderd 6 Stuiv.: staande Zaturdags op de Blommarkt tot Leijden en 's Maandags in de Spekstraat voor 't Huijs van den Heer Adrianus Hoefnagel in de Bossekoek tot Haarlem

Deze advertentie wordt vaak herhaald, maar er wordt niet altijd de huisnaam vermeld.

Dat gebeurt nog wel in de Leijdsche Courant van 25 maart 1757:

By Wouter van der Weijden, Kruide-Tuinier te Noordwijk, zijn te bekomen extra beste ASPERSIE-PLANTEN, één-Jaarige en twee-Jaarige  het 100 planten 1 Gld. :  en extra beste tamme AARDBIJE-PLANTEN, het 100 Planten 6 Stuivers: Hij staat ' s Maandags 'voor het huis van Monsr. Adrianus Hoefnagel in de Spekstraat in de Bossekoek tot Haarlem en Zaturdags op de Blommarkt te Leyden.

 

Over de eigenaar Adrianus Hoefnagel heb ik geen relevante info kunnen vinden. 

Na 1757 is het een tijd stil, totdat in 1771 het huis te koop wordt aangeboden (Opregte Haarlemsche Courant van 1 augustus 1771): 

Uit de hand te koop, in Haarlem, met of zonder de Winkel-Gereedschappen:  Het van Ouds vermaarde Neeringrijk, sterk en welgebouwd HUIS en ERVE, genaamd De BOSSEKOEK, voorzien met een groot voorhuis, drie fraaije Beneeden-Vertrekken en een groote Zaal, 2 Binnen-Plaatsen, 2 Kelders, de voorste geschikt tot de Neering, met groote gemetzelde Olibakken, de Zolders desgelyks tot de Kruideniers-Negotie aangelegd, welke Neering in dat Huis, van onheuglijke tijd, zeer florissant is gedaan, en nog met goed Succes gecontinueert word; onder dat Perceel is nog begreepen  een Achter-Huis en Erve, 't welk apart verhuurt wordt, uitkomende in de Guldenbergs-Poort. Ymand nader onderrichting begeerende, adresseere zig bij den Drukker deezer Courant.

 

 Helaas wordt geen naam van de eigenaar vermeld.

Dan horen we weer een tijd niets, totdat in 1798 het huis wederom te koop wordt aangeboden (Opregte Haarlemsche Courant van 24 februari 1798):

Uit de hand te Koop: Een hegt sterk en weldoortimmerd HUIS, met deszelfs PAKHUIS daaragter, genaamd DE RAAP of BOSSCHE KOEK, staande in het best van de Stad Haarlem, waarin de Kruideniers-Affaire onheuchelijke jaaren in is gedaan, en nog met goed succes word gecontinueerd; te bevragen bij den Eigenaar in het voornoemde Huis. 

Ook nu wordt geen naam van de eigenaar vermeld.

In 1802 is het huis te huur (Opregte Haarlemsche Courant van 8 mei 1802):

Tegen Augustus aanstaande te Huur: Een HUIS en KRUIDENIERS-WINKEL, genaamd de Bosse Koek, staande en gelegen in de Spekstraat te Haarlem,  zijnde die Affaire aldaar onheuglijke Jaaren met goed Succes gedaan, en wordt nog gecontinueerd, te bevraagen bij W. de Bruin, tusschen de Paalen te Haarlem voornoemt

Inlichtingen over de huur zijn te bekomen bij W. de Bruin, zoals later zal blijken de eigenaar van de Bossche Koek.

In 1809 is het huis wederom te huur (Opregte Haarlemsche Courant van 16 november 1809):

Te huur: Een schoon sterk en weldoortimmerd HUIS en ERVE, staande en gelegen in de Spekstraat te Haarlem, genaamd de Bossche Koek, waarin de Kruideniers- Winkel meer dan honderd Jaren is gedaan, en nog met veel succes gecontinueerd wordt; Kunnende aanvaard worden met den 1sten Mei 1810. Te bevragen bij Willem de Bruin, tusschen de Paaltjes

Inlichtingen zijn in te winnen bij Willem de Bruin.

Wie was deze Willem de Bruin?

Willem de Bruin is op 26 april 1750 te Leiden gedoopt. Hij wordt te Haarlem driemaal ongehuwd vader van kinderen, die hij verwekt heeft bij Elisabeth Tijssen:

1 Cornelis, geboren 29 november 1774, gedoopt 2 december 1774

2 Gidia, geboren 10 april 1777, gedoopt 18 april 1777

3 Maria, geboren 10 april 1777, gedoopt 18 april 1777

Willem de Bruin trouwt op 6 december 1778 te Haarlem met Elisabeth Tijssen:

Dochter Gidia gaat op 10 november 1799 te Haarlem in ondertrouw met Dirk Pieter van der Laan:

Uit dit huwelijk zijn te Haarlem geboren:

1 Willem Hendrik, geboren 28 augustus 1800, gedoopt 24 augustus 1800

2 Elizabeth Willemina, gedoopt 19 juli 1801

3 Maria Cornelia, geboren 23 augustus 1802, gedoopt 25 augustus 1802

4 Willem, geboren 2 september 1804, gedoopt 5 september 1804

5 Jan Cornelis, geboren 6 januari 1810, gedoopt 10 januari 1810

6 Pieter, geboren 20 oktober 1812 

Gidia de Bruijn overlijdt op 10 september 1831 te Haarlem:

 

Haar weduwnaar Dirk Pieter van der Laan overlijdt aldaar op 26 juli 1847:

 

 

 

 

 

 

 Willem de Bruijn overlijdt op 10 november 1832 te Haarlem, als weduwnaar van Elizabeth Tijssen, geen kinderen, maar wél vast goed nalatend:

 

 

 

 Als Willem overlijdt zijn er nog drie kinderen van zijn dochter in leven:  Elisabeth Willemina, Jan Cornelis en Pieter van der Laan.

(wordt vervolgd)