woensdag 25 januari 2023

Van (de) Willebois naar van der Does de Willebois (2)

(vervolg)

De tweede generatie

IIa         Joannes Maria Benedictus Josephus van der Does de Willebois, trouwt op 15 januari 1840  te ’s-Hertogenbosch met Antoinette Cecile Marie Luijben, geboren Waalwijk 14 februari 1813. Hij is dan practiserend advocaat. Bij gelegenheid van dit huwelijk wordt de doopinschrijving van de bruidegom gecorrigeerd: De achternaam Willebois moet zijn de Willebois. De voornamen van de bruidegom zijn (zie doopinschrijving) Joannes Maria Benedictus Josephus van der Does. Getuige bij het huwelijk is Petrus Josephus Augustinus Maria de Willebois, broer van de bruidegom. Joannes woont sinds zijn huwelijk eerst in de Verwersstraat en later in de Sint-Antoniestraat (Volkstellingsregister 1850, F 78 Verwersstraat, blad 99; bevolkingsregister 1860-1870, deel 17, blad 142, Sint Antoniestraat E 75; bevolkingsregister 1870-1890, deel 14, blad 156,  Sint Antoniestraat E 75 later E 76).  De bruidegom heeft dus als achternaam de Willebois, maar ik krijg de indruk, dat de bruidegom zich sinds zijn huwelijk officieus getooid heeft met de achternaam van der Does de Willebois. Uit dit huwelijk zijn twaalf kinderen geboren (allen te ’s-Hertogenbosch), die, normaal gesproken, allen de achternaam de Willebois zouden moeten hebben gekregen, maar het is niet helemaal gelopen zoals verwacht. De eerste acht kinderen zijn geboren aan de Verwersstraat F 78, kinderen 9 en 10 aan de Sint Antoniestraat D 325, kind 11 aan de Sint Antoniestraat D 278 en kind 12 aan het Hinthamereinde (lees Sint Antoniestraat) D 278.  De Sint Antoniestraat lag naast de kapel aan het eind van de Hinthamerstraat en is dus een andere straat als het huidige Sint-Antoniestraatje, dat een zijstraat van de Zuid-Willemsvaart is, gelegen ongeveer op de plaats waar vroeger de Diepstraat lag.

Kinderen:

1             Maria Cornelia Adriana Elisabeth, geboren 26 november 1840, overleden 15 april 1842, om half een ‘s-middags:

2             Pieter Joseph Joachim Theodoor,  geboren 2 februari 1842, overleden 15 april 1842, om kwart over een ’s-middags:

De eerste twee kinderen zijn allebei op 15 april 1842 overleden. Bijzonder is, dat hoewel deze twee kinderen kort na elkaar op dezelfde dag zijn overleden, Maria in de Verwersstraat F 78 is overleden (in het huis van haar ouders) en Pieter op de Papenhulst C 135/5 (Dit adres moet waarschijnlijk zijn C 235/5, zie volkstellingsregisters van 1840 en van 1850, pag. 319 t/m 334). Naar aanleiding van het overlijden  van de twee kinderen plaatsen de ouders de volgende advertentie in de krant (Opregte Haarlemsche Courant van 19 april 1842):

 

 3              Petrus Josephus Johannes Sophia Maria, geboren 19 januari 1843, trouwt op 1 mei 1878 te ’s-Hertogenbosch als Petrus Josephus Johannes Sophia Maria van der Does de Willebois met Maria Henrietta Elisabeth Bosch van Drakestein, geboren ’s-Hertogenbosch 30 mei 1857. De bruidegom is Lid der Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant. Zij overlijdt te ’s-Hertogenbosch op 26 maart 1919, Hij overlijdt aldaar op 11 mei 1937. De echtelieden wonen eerst in de Verwersstraat en later in de Kerkstraat (Bevolkingsregister 1870-1890, deel 4 b, blad 1409, Verwersstraat A 173; bevolkingsregister 1890-1900, deel A 1, blad 212, Kerkstraat A 124;bevolkingsregister 1900-1910, deel A1, blad 186, Kerkstraat A 124;bevolkingsregister 1910-1920, deel 9, blad 232, Kerkstraat 67)

4             Maria Cornelia Adriana Josepha, geboren 6 mei 1844, trouwt op 22 juni 1870 te ’s-Hertogenbosch met Walterus Simon Josephus van Waterschoot van der Gracht, geboren Beverwijk 21 augustus 1845, advocaat. Hij overlijdt in ’s-Gravenhage op 30 augustus 1921, zij overlijdt op 9 februari 1923 te Bloemendaal.

5             Theodore Albert Louis Marie, geboren 9 juni 1845, overleden 14 juni 1845

De geboorteakte van Theodore Louis Marie: 

De (foutieve) achternaam van der Does de Willebois is achter de voornaam geschreven.

Bij de vijf in de jaren 1840-1845 geboren kinderen heeft de ambtenaar van de burgerlijke stand ten onrechte de achternaam van het kind in de geboorteakte achter de voornamen vermeld, en hij vermeldt dan niet de juiste achternaam de Willebois, maar van der Does de Willebois. In deze vijf akten heeft de vader dus een andere achternaam als het kind. Ik kan niet anders concluderen, dan dat deze vijf kinderen in hun geboorteakten de achternaam van der Does de Willebois hebben gekregen .

Bij de volgende zeven kinderen wordt de achternaam niet herhaald achter de voornamen en deze kinderen heten dus net zoals hun vader de Willebois.

6             Lucie Elisabeth Albertine Marie, geboren 17 mei 1846, overleden 30 mei 1846

De geboorteakte van Lucie Elisabeth Albertine Marie:

7             Lucie Elisabeth Maria Alberta, geboren 24 augustus 1847, overleden ’s-Gravenhage 25 februari 1931

8             Aloijsius Andreas Adrianus Maria, geboren 3 augustus 1848, trouwt als Aloijsius Andreas Adrianus Maria van der Does de Willebois op 2 maart 1886 te Arnhem met Marie Henriette Olivie Josephine Schade van Westrum, geboren Arnhem 16 oktober 1859. De bruidegom is van beroep notaris en voert de achternaam van der Does de Willebois officieus pas sinds zijn huwelijk. Zij overlijdt op 12 februari 1934 te ’s-Hertogenbosch, hij overlijdt aldaar op 7 januari 1936. Hij woont met vrouw en kinderen eerst aan het Hinthamereinde, later aan de Sint-Antoniestraat  (Bevolkingsregister 1870-1890, deel 14, blad 155, Hinthamereinde E 76;bevolkingsregister 1890-1900 , deel E 1, blad 146, Hinthamerstraat E 76;bevolkingsregister 1900-1910, deel E 1, blad 133, Sint Antoniestraat E 76;         bevolkingsregister 1910-1920, deel 19, blad 243, Sint Antoniestraat 2 later 3)

9             Cornelia Johanna Maria Catharina, geboren 5 mei 1850, zij overleed ongehuwd op 14 oktober 1889 te Kenwoord (VS) (Provinciale Noord-Brabantsche en ’s-Hertogenbossche Courant (PNHC)  van 30 oktober 1889):

 

Er is na haar overlijden een memorie van successie opgemaakt te ’s-Hertogenbosch (Memories van successie kantoor ’s-Hertogenbosch,  inv. nr. 110, memorie 153, scan 640). Haar vader en zes broers en zusters zijn erfgenaam. Haar vader is oud-president van het gerechtshof te ’s-Hertogenbosch. Haar zes broers en zusters zijn: Petrus, burgemeester van  ’s-Hertogenbosch, wonende aldaar; Maria, gehuwd met van Waterschoot van der Gracht, advocaat en notaris wonende Amsterdam; Lucie, geestelijke dochter, wonende Parijs (Frankrijk); Aloijsius, notaris, wonende ’s-Hertogenbosch; Cecilia, geestelijke dochter, wonende Vaals en Elisabeth, geestelijke dochter, wonende Herinnes (Belgie).

10           Cecilia Antonia Maria Theodora, geboren 27 oktober 1851, overleden Arnhem 18 februari 1934

11           Elisabeth Josepha Theodora Maria, geboren 21 januari 1853, overleden Auwegem (België) 8 oktober 1928 (PNHC van 9 oktober 1928):


 12           Doodgeboren dochter, geboren en overleden 7 november 1854

(wordt vervolgd)








donderdag 19 januari 2023

Van (de) Willebois naar van der Does de Willebois (1)

Inleiding

Medicine doctor Petrus Josephus de Willebois en zijn echtgenote Adriana van der Does worden tussen 1801 en 1821 te ’s-Hertogenbosch ouders van acht kinderen. Moeder Adriana van der Does is in 1778 Nederduits-Gereformeerd gedoopt te ’s-Hertogenbosch. Drie kinderen hebben als achternaam Willebois in plaats van de Willebois. De moeder Adriana van der Does heeft alleen in de geboorteakte van haar jongste kind de juiste voornaam. Bij vijf kinderen heet zij Adriana Cornelia Maria en bij twee Adriana Cornelia. Twee zoons van dit echtpaar hebben bijzondere voornamen: de achternaam van hun moeder van der Does is aan de eigenlijke voornamen toegevoegd. En dat mag bijzonder genoemd worden. Het kwam tot in het begin van de 20e eeuw voor, dat een kind als tweede of derde voornaam de achternaam van de moeder (of eventueel grootmoeder, doopgetuige etc.) kreeg. Dat gebruik kwam echter, voor zover mij nu bekend, alleen voor bij Nederduits-Gereformeerde families. Ook in het 18e eeuwse doopboek van de Nederduits-Gereformeerde gemeente van ’s-Hertogenbosch komen dit soort voornamen voor. En een enkele maal komen we achternamen als voornamen tegen in de periode van de burgerlijke stand. De familie de Willebois is de eerste rooms-katholieke familie, waarbij ik dit verschijnsel heb aangetroffen. Normaal gesproken had dit nooit mogen gebeuren, immers, de lijst van toegestane voornamen bij de rooms-katholieke kerk bevat hoofdzakelijk heiligennamen; de voornaam “van der Does” kwam zeker niet in die lijst voor.  Maar deze merkwaardige voornaam is toch geaccepteerd, waarschijnlijk omdat de moeder van de kinderen van Nederduits-Gereformeerde huize was en dat soort namen bij dat kerkgenootschap wél werden geaccepteerd. Twee zoons van genoemd echtpaar hebben hun achternaam gewijzigd in van der Does de Willebois, de ene officieus, de andere officieel. Beide zoons zouden in 1877 door Koning Willem III in de adelstand worden verheven (Ne- derlandsche Staatscourant van 29 november 1877):


 Het stamouderpaar

 I              Petrus Josephus de Willebois, gedoopt 15 april 1768 Boezechem (Frankrijk), overleden ‘s-Hertogenbosch 4 november 1834 (dan wonende in de Verwersstraat E 368) trouwt Adriana van der Does, gedoopt ‘s-Hertogenbosch 10 juni 1778 (Nederduits-Gereformeerd), overleden ‘s-Hertogenbosch 29 januari 1823 (dan wonende Achter Het Wild Varken E 443) . In de overlijdensakte van Petrus Josephus de Willebois wordt hij weduwnaar van Adriana Cornelia Maria van der Does genoemd (De geboorteplaatsen en -data van de echtelieden zijn vermeld in hun overlijdensakten).

 Uit dit huwelijk:

 1             Elisabeth Eugenia Maria, gedoopt 30 oktober 1801 (Sint Jan), moeder Adriana Cornelia Maria van der Does, trouwt  te ’s-Hertogenbosch op 24 juni 1835 met Albertus Joannes Theodorus Beekman, gedoopt Arnhem 29 september 1802, eerste luitenant bij het derde bataillon  der vijfde afdeeling Infanterie. Getuige bij het huwelijk is mr. Joannes Henricus Josephus Antonius de Willebois, broer van de bruid, hij noemt zich dan dus nog niet van der Does de Willebois. Zij overlijdt te Maastricht op 12 september 1875, hij overlijdt aldaar op 28 december 1885.

2             Joannes Henricus Josephus Antonius van der Does, gedoopt 13 juni 1803 (Sint Jan),  moeder Adriana Cornelia Maria van der Does, begraven 20 augustus 1805


 3             Maria Catharina Joanna Margarita, gedoopt 12 januari 1806 (Sint-Jacob), achternaam is Willebois, moeder heet Adriana Cornelia van der Does.

4             Lucia Pelagia Caelestina Maria, gedoopt 13 december 1807 (Sint Jan), moeder heet Adriana Cornelia Maria van der Does.

5             Joannes Maria Benedictus Josephus van der Does, gedoopt 22 maart 1810 (Sint Jan), achternaam in doopinschrijving luidt Willebois, moeder heet Adriana Cornelia van der Does, volgt IIa.

 

 6             Theodore Sophie Joseph Eugene, geboren 4 oktober 1812, (geboren Achter het Wild Varken geen huisnummer), moeder Adriana Cornelia Maria van der Does, volgt IIb.

7             Petrus Josephus Augustinus Maria, geboren 17 februari 1816, (geboren Achter het Wild Varken E 443), vader heet Willebois, moeder heet Adriana Cornelia Maria van der Does, volgt IIc.

8             Johanna Antoinetta Maria, geboren 10 februari 1821, de achternaam in haar geboorteakte luidt Willebois, moeder heet Adriana van der Does, (geboren Achter Het Wild Varken E 443) . Zij overlijdt op 24 mei 1829, ook dan heet zij Willebois en woont Verwersstraat E 366.

 Van de drie volwassen geworden zoons blijft er één de achternaam de Willebois houden, de andere twee  noemen zich later van der Does de Willebois. Petrus Josephus de Willebois woont volgens de volkstelling van 1814 met echtgenote en kinderen 1 en 3 t/m 6 Achter het Wild Varken E 443. Inwonend is (schoon) vader Jan Hendrik van der Does. Hij overlijdt op 29 april 1817 en woont dan aan de Wolvenhoek E 443. Volgens het volkstellingsregister van 1822 woont Petrus Josephus de Willebois met vrouw en zeven kinderen (1 en 3 t/m 8) Achter het Stadhuis E 443.  Bijzonder is dat bij één adres E 443 drie verschillende straatnamen worden vermeld:  Achter Het Wild Varken, Wolvenhoek en Achter het Stadhuis. Op 22 januari 1823 maken de echtelieden Pierre Joseph Willebois en Adriana van der Does  elk een testament, zij benoemen elkaar tot erfgenaam (Notarieel archief  ’s-Hertogenbosch, inv. nr. 3705, akten 12 en 13).

Bij de volkstelling van 1830 woont Petrus Josephus de Willebois (inmiddels weduwnaar) met kinderen 3,4 en 7 aan de Verwersstraat E 368. Hij maakt op 1 oktober 1834 een tweede testament (Notarieel archief ’s-Hertogenbosch,  inv. nr. 3939, akte 234). Uit de memorie van successie opgemaakt na het overlijden van Petrus Josephus blijkt, dat er nog zes kinderen van hem in leven zijn en hij geen onroerend goed nalaat (Memories van successie kantoor ’s-Hertogenbosch inv. nr. 42, memorie 4, scan 12). Zoon Petrus is nog minderjarig en Petrus Josephus heeft bij zijn testament van 1834 mr. Peter Simon van Son tot voogd over Petrus benoemd. In het volkstellingsregister van 1840 worden nog slechts twee kinderen van Petrus Josephus de Willebois vermeld, dan Willebois geheten. Het zijn de broers Johannes en Petrus, beiden ongehuwd en van beroep advocaat, wonende aan de Verwersstraat F 78. Petrus vertrekt op 27 april 1842 naar Breda, hij is dan van beroep substituut-officier van justitie (Register van vertrek van 's-Hertogenbosch 1837-1844,  folio 152v).

(wordt vervolgd)


 

 

donderdag 12 januari 2023

Dijkdoorbraak in Lith in 1855: vier volwassenen en drie kinderen (uit één gezin) verdronken (3)

(vervolg)

Het bevolkingsregister van Lith over de jaren 1850-1860 vermeldt het volgende: 

De echtgenote, schoonmoeder en drie kinderen van Roelof Nendels, waren alle vijf in den watervloed ten gevolge der dijksdoorbraak van 4 op 5 Maart 1855 omgekomen:


Jaantje van de Graaf overleed door den watervloed van 4 op 5 Maart:

Maria van Lith overleed door den watervloed van 4 op 5 Maart 1855:


En dan nog dit: De achternaam van Roelof Nendels wordt behalve in de krant ook enkele malen in de burgerlijke stand verkeerd gespeld.

Roelof Nendels trouwt voor de eerste keer op 2 september 1843 te Lith met Petronella van Rosmalen, zij overlijdt aldaar op 3 april 1855 (dat staat althans in de akte), hij trouwt voor de tweede keer op 17 juni 1856 te Lith met Petronella Evers, zij overlijdt aldaar op 14 juli 1868, hij trouwt voor de derde keer op 5 oktober 1868 te Geffen met Antonetta de Hart.

En daarna gaat het mis.

Roelof Nendels overlijdt op 9 september 1894 te Lith; in zijn overlijdensakte heet hij Nentels.


Zijn weduwe Antonetta de Hart overlijdt op 28 augustus 1906 te Berlicum, zij is dan weduwe van Roelof Netels:

Meer over de dijkdoorbraak is te lezen in het artikel "Dijkdoorbraak in Lith in 1755", geschreven door drs. F.J.M. van de Ven, en gepubliceerd in Heemkroniek, uitgave van de Heemkundekring Maasdorpen in de gemeente Lith, nummer 7, jaargang 4, bladzijde 5 e.v. (1981).
 

donderdag 5 januari 2023

Dijkdoorbraak in Lith in 1855: vier volwassenen en drie kinderen (uit één gezin) verdronken (2)

 (vervolg)

De overlijdensakten van de zeven slachtoffers zijn pas vanaf april 1855 ingeschreven:

Op 3 april 1855 overleed Petronella van Rosmalen, echtgenote van Roelof Nendels en op 5 april 1855 haar negenjarige zoon Martinus Nendels:

Op 13 april 1855 overleed Helena van Oss, weduwe van Peter van Rosmalen en op 18 april 1855 de 15 maanden oude Johannes Nendels:

Op 5 juni 1855 overleed Jaantje van de Graaf, echtgenote van Lambertus Franciscus van der Heijden :


Op 19 juni 1855 overleed de 5-jarige Leonardus Nendels:


Het laatste slachtoffer, Maria van Lith, echtgenote van Gijsbertus van Os, overleed op 7 maart 1856(!!):

De hierboven genoemde overlijdensdata worden ook vermeld in het bevolkingsregister van Lith over de jaren 1850-1860 met verwijzing naar de dijkdoorbraak.

(wordt vervolgd)